Oromo Liberation Front OLF/ ABO
Oromiyaa Keessatti Yeroon Itti Oromoo fi Lammiileen Oromiyaa Mirgi Namummaa Isaanii Irraa Mulqamee Akka Looniitti Qalaman Bulchiinsa Biltsiginnaa Jalatti.
Ijoo Dubbii Adda Bilisummaa Oromoo (ABO)
Oromiyaan bulchiinsa mootummaa naannootiin buluu eerga jalqabdee barri rakkoon hamaa fi ulfaataan mirgi Dimokiraasii hafnaan mirgi Namummaa Oromoo fi Lammiilee Oromiyaa itti dhabame, daangaan Oromiyaa weerartootaan itti sarbame, Oromiyaan dirree dhiigaa itti taate baroota bulchitoota mootummoota naannoo Oromiyaa saddeettan walduraa duuban bulchaa turan, Hasan Alii, Kumaa Dammaksaa, Juneeydii Saaddoo, Abbaa Duulaa Gammadaa, Alamaayyoo Atoomsaa, Muktaar Kadiir, Lammaa Magarsaa fi Shimallis Abdiisaa keessatti, bara Shimallis Abdiisaa itti bulchaa turee fi jirutti Oromoon Oromummaa isaan yakkamuun morma muramee Bureetti Mukatti fannifame, Dharratti “በስመ አብ” jedhamee eebifatanii morma irraa muran.
Lixa Oromiyaa godinoota Hoorroo Guduruu Walaggaa fi Giddu Gala Oromiyaa Salaale keessatti gandoonni hedduun bulchiinsa mootummaa nananoo Oromiyaa jalaa bahanii toohannoo Finxaaleyyii Faannoo Amhaaraa Ofiin jedhan jala jiru.
Lixa Oromiyaa Godina Walaggaa Bahaa Magaalaa Naqamtee irraa Ergaa Prezedaantiin bulchiinsa Mootummaa Naannoo Oromiyaa Obbo Shimallis Abdiisaa Hundeeffama Paartii isaanii ganna 5ffaa ilaalchisuun maqaa isaaniin, maqaa bulchiinsa mootummaa naannoo Oromiyaa fi maqaa Paartii Biltsiginnaan dabarsanii fi Waamicha nagahaa isaan humnoota hidhatanii socho’aa jiraniif taasisan dhaggeeffanneera.
Ergaa isaanii kanaan, “Ummanni keenya ummata paartii Badhaadhinnaaf qabsaawee akka paartiin kun bu’aa fidu godhee dha, paartiin qabsooftaniif kun imaanaa keessan qabatee har’a gaheeraa baga gammaddan. Paartiin Badhaadhinnaa injifataa akka tahu kan isa taasise gaaffii bu’uuraa ummata irraa ka’e gama siyaasaan, diinagdeen, hawaasummaan, ijaaramuun, gaafiin eenyummaa isaa, sabummaa isaa karaa bilisummaa guutuu qabuun akka deebi’uuf gaaffatame tokko lama jedhee adda baasee deebisuuf yaada ida’amuu moo’ataa tahe paartii qabatee hundaa’ee dha baga abbaa Paartii kanaa taatan.” Jechuun haasaa qoosaa Prezedaanti Shimallis Abdiisaa dhageenyeerra.
Jalqaabtti paartiin Biltsiginnaa gaaffii bu’uuraa ummata Oromoo deebisuuf qabsaawuuf ummataaf qabsaawe osoo hin taane, Paartii seerawaa hin taane Afaan Qawween Ijaaramee Afaan Qawween ummattoota korkodee bulchaa jiru, paartii filmaata ummataa malee humnaan kooraa aangootti ol bahee dha.
Itti aansuun bara badhaadhinnaa gaaffiin bu’uuraa deebi’e inni jedhamu, barri Oromoo fi Lammiileen Oromiyaa mirga namummaa itti dhaban, barri Oromiyaan ganna shan (5) guutuu walitti fufiinsaan dirree dhiigaa itti taate, barri aangoo siyaasaa ittiin dheerefachuuf jecha lamiilee Oromiyaa sabaan itti qoodanii tokko isa biraa irrratti duulchisan, barri WBO ittiin balleesina jedhanii Faannoo hidhachiisanii Oromoon lolan, barri Oromoo ifatti qalchiisanii maatii namni irra qalame hiriira baasanii hin qalamnee ni ajjeefame jedhaa jedhan, barri diinagdeen ummataa fi biyyaa itti burkutaahee ummanni waan nyaatee bulu dhabe, barri ummata misooma irratti bobbasanii ummanni wabii nyaataa akka qabaatu gochuu hanqannaan diinagdee maqaa kadhaa fi liqaan alarraa galus kaaznaa Biltsiginnaa tti galchuun Lammiileen Oromiyaa kadhattuu fi rakkattuu itti tahe, barri Oromoon akka sabaatti Oromummaa isaan yakkamee bilisummaa uumamaan qabu irraa mulqamuun mana bahee manatti itti galuu dadhabe, Barri raayyaa social media jedhamee garaaf bultoota Oromoo irratti ijaaruun Sagalee ummata miidhamee itti ukkamsan, barri “Qurxummii balleesuuf madda Bishaanii gogsuu dha” jedhamee Oromoon waraana irraa jalaan akka bokkaatti itti roobsame, bara Biltsiginnaan asoosama Ida’amuu jedhamu Afaan Qawween qottee as baafte baroota gaddaa fi gadadoo ganna shanan (5) kanneen keessattii dha. Oromiyaa fi Lammiilee Oromiyaa Gaddaa fi Gadaddoo dhaalchisanii Paartii Biltsiginnaa argachuuf baga gammaddan jechuun Prezedaant Shimallis Abdiisaa madaa ummataa irratti Ashaboo firfirsuu dha.
Addi Bilisummaa Oromoo (ABO) n bulchiinsa Biltsiginnaa Dr. Abiyyii Ahmadiin durfamu jalatti, addatti Oromiyaa prezedaant Shimalis Abdiisaa jalatti Ibidda Waraanaan gubataa turtee fi jirtu irratti, lolli dhaabbataan Waraana Bilisummaa Oromoo (WBO) balleessuuf jedhanii Ummata Oromoo, Lammiilee Oromiyaa irratti dhaabbataa banan yakka waraanaa, lola ulfaataa moo’achuu hin dandeenye gaaga’ama ulfaataaf saaxilu akka tahe ibsa baasaa turreen jala murree itti himneerra.
Ammas waraana ofii dhalchanitti gadi taa’anii xumura gochuu dadhabuun qoosaa “Waamicha dhiheesinaaf” jedhuun yeroo walgahjii hoo’isan arginee dhagahaa jirra. Kun itti gaafatamummaan nagaha kabajisiisuu fi aantummaan ummataa jiraachuu dhabuu irraa madda jennee amanna. Akka kanaan haasaa isaanii kanaan, “Magaalaa Naqamtee irraa waamicha nagahaa dhiheesinaafi. WBO ummata keenyatti hiriiree hidhannoo hiikachiisee, humna finxaaleyyii Faannoo Amhaaraa kan deeggaraa ture WBO dha. Eebantuu, Giddaa, Haroo Limmuu, Jaardagaa Jaartee fi Amruu dabalatee Oromiyaa bakka biraatti ummanni akka miidhamu kan godhe, akka nu hin tarkaanfanne madaa mogolee kan nutti tahe WBO fi Faannoon Afaan Oromoo fi Afaan Amhaaraa dubbachuun gargari malee tokko, jarri Obbolaa dha.” Jechuun dhiiga ummataan tapaha siyaasaa taphataa jiru Biltsiginnaan.
Qoosaan waamicha karaa nagahaa Prezedaant Shimallis Abdiisaa miseensa isaa walitti qabanii itti qoosan ummata Oromoo wareegama dachaa kafalchiisaa jira. Araarri marsaa lama walitti deemamee qabxiilee araaraa irratti waliif galuu dadhabame sirna kabaja ayyaana paartii Biltsiginnaa irratti yaamicha taasifameen fudhatamee WBOn meeshaa hiikkatee galaaf osoo hin taane kabajaa namummaa fi Oromummaas ummata kanaaf dhabuudha jennee amanna.
Obbo Shimallis Iddoo Oromiyaa keessatti yakki waraanaa itti raawwate maqaa dhahnii WBO fi Faannotti quba qaban dhageenye. Ammas dhiiga ummata qulqulluun Qumaara siyaasaa tapachuun booddeen isaa ulfaataa dha jennee ammanna. Ummata Oromoo irraa Bahaa-dhihaa, Kaabaa-kibbaa hanga giddu-galaatti mana mana ummataa irraa deemanii uleen looniin tikfatanii fi Albeen Shunkurtiin muratan osoo hin hafin galmeessaa irraa guuraa har’a ammoo WBOtuu ummata Oromoo irraa meeshaa hiikeen qoosaa dha.
Meeshaa yeroo kam ummanni Oromoo hidhate yeroo kam irraa hiikamee? Ummanni gubatee gubaan wal gahe gaafa iddoon gubamu dhabame yaanni har’a nuti kennannu gaaf sana isiniif yaaddoo akka tahu har’arra teennee nutti mul’ata.
Umrii Biltsiginnaa ganna Shanii keessatti, lixa Oromiyaa waraana irraa jalaan itti banameen summiin osoo hin hafin kan ummata daaressaa ture WBO fi Faannoo osoo hin taane Biltsiginnaa Taankii fi Diroonii qabuu dha, Gujitti ummata Xiyyaara Sumii facaasuun kan gaaga’e Biltsiginnaa afaan Qawween of filee dha, Kibba Lixa Shaggaritti ummata Dirooniin kan rukute Biltsignnaa aangoo siyaasaa afaan Qawween dhuunfatee dha, Karrayyutti Abbootii Gadaa Oromoo jumlaan kan ajjeese koree nageenyaa Biltsiginnaa Shimallis Abdiisaa hoogganuu dha, Arsii keessatti maatii qabsaawotaa jumlaan ajjeesee reeffa maatii irraa dhoowwun Allaattii fi Waraabessa kan nyaachise Biltsiginnaa lafa Oromoo Arsii irraa Qamadii oomishnee alergiif dhaqqabsiifne jedhuudha, Salaaletti Faannoo ijaaree ummata Salaalee qe’ee isaa irraa buqqasuun akka Faannoon ilmaan Oromoo qe’ee isaanii irratti qaltu kan taasise Biltsiginnaa WBO ittiin balleessuuf Faannoo ijaaree dha.
Yakkamtoota ummata irratti yakka ittiin hojjatan kaleessa yaada eebifamaa qabanna jedhanii ijaaranii, har’a ammoo yakka yakkamtootaan raawwatame irraa baqachuuf yakka yakkaan haguuguun, Prezedaant Shimallis Abdiisaa gaafatama seeraa fi seenaa jalaas isaanii fi paartii isaaniis hin baasu.
Waxabajjii 20, 2021 Faannoo hidhachiisuu qabana jedhanii mootummaa bulchiinsa naannoo Amhaaraa waliin kan walii gale mallatteesse ifatti bulchaa bulchiinsa mootummaa naannoo Oromiyaa mataa isaanii Prezedaant Shimallis Abdiisaa ture. Har’a maaliif Faannoo Yakkamaa godhanii ofii of qulqulleessuu?
Naannoo Beenshaangul Gumuuz ganda maatii isaanii naannoo Matakkal deemanii ummata walitti qabanii yeroo sanatti ummanni Amaaraa hidhaachisuu qabna, jechuun Akka Faannoon Amhaaraa hidhannoo guutuun ummata keessa socho’uuf kan labsanii fi hidhannoo guutaniif hooganaa Obbo Shimallis Abdiisaa kan turan itti aanaa Muummicha Ministeraa duraanii Obbo Dammaqee Mokonnon.
Walgahii paarlaamaa bakka bu’oota ummataa irratti, “Fannoon ni lola eyyaama eenyu hin barbaadu, Faannoon gaachana kenya, bakka barbaannettis bobbaasuu dandeenya” jechuun kan dubbatan hooganaa Prezedaant Shimallis Abdiisaa MM Dr. Abiyyii Ahimad.
Nuti Faannoo waliin wal dhabdee hin qabnu, sababa Faannoo ittiin lolluufis hin qabnu jechuun waliin jireenyaa fi aantummaa Faannoof qaban ifatti kan dubbatan Field Maarshaal General Biraanuu Juulaa Galaalchaa hooganaa Waraana walii galaa Itiyoophoiyaati.
Eegaa akka hooggansa Biltsiginnaatti Faannoon kaleessa beekkamtii kennaniifii dhageettii itti horanii, loojistikaan, waraanaa fi hamileen tumsaa tin’isaa turan akkamitti har’a diina tahee, isaan loluuf ammoo WBO “Madaa Mogolee” itti tahee? Hanga yoomitti ajandaa waraanaa ofii uumaniin dhiiga ummata qulqullutti qoosamaa?
Ammas taanaan, badii fi balleessaa Oromoo fi Lammiilee Oromiyaa irratti raawwatamaa turee fi jiruuf kan adda durummaan itti gaafatamu murna Biltsiginnaa fi Presedaantii naannichaa Obbo Shimallis Abdiisaa mataa isaaniiti.
Paartiin alseerawaan afaan Qawween aangoo siyaasaa dhuunfate paartii quuqaa fi quuqamni ummataa, aantummaan ummataa itti dhagahame fakkatee saayinsii siyaasaa hin jireen burjaajiin har’a taasifamu boriif balaa hammaataa qabatee akka deemu akeekuu barbaanna. “Ammaan booda garuu maqaa Oromootiin dadalaa, diina Oromoo hunda jala sirbaa Oromoodhaaf nan qabsaawa jechuun hin dadna’amu.
Karaa Saayinsawaa taheen paartii ijaarachuu, Yaadaan dorgomuu, kanaan ala hiree ummata keenyaa fi qabsoo ummata keenyaa doomsuun hin danda’amu. Paartiin keenya ganna 6ffaa isaa, 10ffaa isaa, 20ffaa isaa, 30ffaa isaa kabajataa itti fufa.” Jechuun mul’ata laamshawaa lafa kaayan obbo Perezedaant.
Fedhii fi dantaa ummata bal’aa ukkamsanii ganna shan guutuu dhiiga ummataan harka laaqqatanii, “Hiree fi Qabsoo ummataa” doomsuu jechuun qaamni isaan quba itti qaban hin turre, hin jiru, hin jiraatus. Dantaa siyaasa isaanii guddifachuuf jedhanii mirga ummataa ukkamsanii, daangaa Oromiyaa sarbisiisee ifatti kan mallatteessee Oromiyaa dirree dhiigaa godhe presedaant Shimallis mataa isaaniiti; qaamni isaan caalaa diina jala deemee dhiiga ummataan daldalu hin jiru.
“Karaa Saayinsawaa taheen paartii ijaarachuu” jechuun qoosuu yaalu. Biltsiginnaan ofii isaaniitii saayinsii siyaasaatti dhimma bahuu dadhabuun paartii isaanii seera qabeessa taasisuu dadhabanii afaan Qaween karoora ganna 30 olii qabatu, karaa Saayinsawaan qabsaawaan zigaal guddaa dha.
Karaa Saayinsawaatti gufuu tahanii, warra qabsoo karaa nagahaa seeraan boordii filannoo biyaalessa Itiyoophiyaatti galmaayee qabsaawaa jiru akka hin qabsoofneef danqaa fi danqaraa itti tahaa, yaamichi isaan “Karaa Saayinsawaa” jedhan hangam akka fedhii dirree dimokiraasii bal’isuu hin barbaannee fi afaan Qawween ummattoota korkodanii ganna 30f bulchuuf karoora qabatan namatti garsiisa.
Waan taheef, ummanni keenya gaddaa fi gadaadoo ganna shanan darbaniif murna paartii Biltsiginnaa jalatti keesummeessaa turtan jalaa baatanii akeekaa fi kaayyoo qabsaawaafii turtan galiin gahuuf qabsoo roga hundaan irra jirtan finiinsaan dhaamsa keenya.
Injifannoo Ummata Bal’aaf!
Adda Bilisummaa Oromoo
Sadaasa 26, 2024
Finfinnee
