- Mootummaan Rippabiliika Somaaleelaand barbaachisummaa Yaadannoo Waliigaltee Somaaleelaandii fi Itiyoophiyaa gidduu jiru irra deebi’ee kan mirkaneessu yoo ta’u, saboota ollaa obboleettii lamaan gidduutti fayyadamummaa waliinii fi tattaaffii tumsaa irratti xiyyeeffachuu isaa cimsee ibsa.
Mootummaan Rippabiliika Somaaleelaand barbaachisummaa Yaadannoo Waliigaltee (MoU) Somaaleelaandii fi Itiyoophiyaa gidduu jiru irra deebi’ee kan mirkaneessu yoo ta’u, saboota olla obboleettii lamaan gidduutti fayyadamummaa waliinii fi tattaaffii walta’iinsaa irratti xiyyeeffachuu isaa cimsee ibsa.
Erga bara 1991 walabummaa ishee deebiftee fi Rippabiliika Somaaliyaa jeequmsa guddaa keessa turte irraa adda baatee as Somaalilaand gara tasgabbii, dimokiraasii fi of bulchuutti daandii mataa ishee kaa’atteetti. Somaalilaand akka mootummaa abbaa biyyummaa fi walabaatti, michuu tarsiimoo Itoophiyaa dabalatee hariiroo biyyoota lamaanii cimaa walkabajuu fi tumsa irratti hundaa’e horachuuf kutannoo qabdi.
Bulchiinsi Moqaadishoo, hoggansa Hasan Sheek Mohamuud jalatti, kan magaalaa guddoo ofii guutummaatti to’annaa jala hin oolle, gareewwan milishaa biyya keessaa deeggaruun Somaaleelaandii tasgabbii dhabsiisuuf yaaluun itti fufuun isaa waan nama gaddisiisudha. Gama biraatiin meeshaan waraanaa fi hidhannoon isaanii harka Alshabaab fi milishoota gosaa keessa bu’uun tasgabbii dhabuu naannoo hammeessaa akka jiru gabaasaaleen ni mul’isu.
Faallaa kanaatiin, H.E. Prezidaant Muse Bihi Abdi Rippabiliika Somaliland ummata isaaniitiin filannoo bilisaa fi haqa qabeessa ta’een kan filataman yoo ta’u, kunis Somaliland qajeeltoowwan dimokiraasii irratti kutannoo qabaachuu isheef ragaadha. Mootummaan Moqaadishoo jedhamu kun faallaa kanaatiin, dunkaana jalatti namoota muraasa filachuudhaan kan kaadhimame yoo ta’u, adeemsi kun ulaagaa dimokiraasii irraa baay’ee gadi bu’a.
Somaalilaand saboota biroo waliin hariiroo fi waliigaltee uumuuf mirga abbaa biyyummaa ishee mirkaneessiti. Bakka tarsiimoo ta’etti kan argamtu Somaalilaandiin ji’oopoolitikaa naannoo Galaana Diimaa fi sanaa ol keessatti qooda fudhattoota ijoodha. Sirni Moqaadishoo fashalaa’e, to’annoo fi amanamummaa kan hin qabne, qaama walqixxummaa tarsiimoo kanaa miti, gonkumaas hin ta’u. Dhimma keessoo Somaliland keessa seenuu dura dhimma ofii tasgabbeessuun dirqama isaaniiti.
