๐ #Sagalee Konkolaachiftootaa
”Qaamni nageenyaa eegumsa waan hin gooneef eegdotaaf (Ajjaabotaaf)hanga birrii kuma 2 kaffaluuf dirqamne. “
Guyyoota muraasa keessatti konkolaachiftoonni 12 ol butamanii jiru” jechuun waldaan Konkolaachiftoota Xaanaa beeksise.
Waldaan Konkolaachiftoota Taanaaย akka himanitti, dhibamuun nageenyaa konkolaachiftootaa fi imaltoota akka ajjeefamanii fi ukkaamfaman hammaachuu akkasumas eegumsa nageenyaa dhabuu irraa kan ka’e konkolaachiftoonni eegdota isaaniif taasisaniif qarshii 2,000 kaffaluuf dirqamaniiru jedhe.
”Qaamni nageenyaa eegumsa waan hin gooneef eegduuf hanga birrii kuma 2 kaffaluuf dirqamne. ”Guyyoota muraasa keessatti konkolaachiftoonni 12 ol butamanii jiru,” jechuun taatee kanaan akka baayyee gadde himaniiru.
Kibxata Amajji 28, 2017 naannoo Amaaraatti daandii Gendawuhaa irraa gara Gondar deemu irratti namni tokko yoo duโe, namoonni lama ammoo madaaโaniiru jedhe.
โGuyyoota kudhan keessatti konkolaachiftoonni 3 Kibba Gondar, gargaartota 2 fi konkolaachiftoonni 6 naannoo Debarq, konkolaachiftoonni 2 Gendawuha , fi konkolaachisaan 1 Abrahajera keessatti gareewwan hidhateen butamanii jiru. Abrahajiraatti konkolaachisaa tokkoon rasaasaan rukutamee miliqe.ย “Bootteewwan 2 Waqinee fi Gedabiye gidduutti daangaa ukkaamsamanii jirus jedheera.
“Asheeraa irraa kaasee hanga Soreqaatti baayyee sodaachisaa dha.” Namoota naannoo hayyama hidhannoo qabanii birrii 2000 kaffalaa jirra. Dhiheenya kana konkolaachisaan tokko dhaabsisuuf wayita jedhanitti eegduun konkolaachisichaa sun warra ukkaamsan konkolaataa irraa buโee itti dhukaasuun rasaasaan rukuteera jedhe I sichi.
Taateen kun Nama gaddisiisa, kan jedhe Waldaan konkolaachiftoota Xaanaa garuu adeemsi kun hamaadha. Seera kabajamuu dhabuu irraa kan ka’e konkolaachiftootaaf qormaata guyyaa guyyaa ta’eera. Garuu namoonni akka eegduutti hojjetan akkamitti nagaan naannoo akka deebi’u gochuu dandahus jedheera.
Kanaafuu bakkeewwan daangeffamni jiru ni beekama. Bakka uggurri kun yeroo 10 ol itti gaggeeffame, sirriitti hidhii magaalattii jalatti, gama Armaacootiin yoo tahu qaamni Nageenyaa bakka sana hin taaโu ni sodaata jedheera.
Dameen nageenyaa xiyyeeffannoo yoo itti kenneย rakkoo jiru toโachuu dandaโama kan jedhe walndaan Xaanaa kun Sababni isaas naannoo sana keessa eegduu tokkoof kaffallee keessa kan darbinu waan ta’eef. “Balbaloonni yakki ukkaamsaa itti raawwatamu ni beekama,” jedhan.
Konkolaachiftoonni eegdotaaf kaffaltii kaffaluun alattis yaaddoo nageenyaatiin kiiloo meetira dhibbaan lakkaa’aman geengoodhaan akka imalan dirqisiifamaa akka jiran himamaa jira.
Waldaan konkolaachiftoota Xaanaa akka jedhetti โDaandiin Debre Tabor irraa gara Giant geessu karaa Debarq keessa darbu irratti rakkoo guddaa keessa jira. Daandiin kun naannoo Amaaraa Jibuutii waliin wal qunnamsiisa. Xaaโoon kan galu gamaย Giantiin waan taheef Milee, cefiraa , Hara, fi Woldiyaan keessa darbuun Debre Tabor dhufa jedhe.
Garuu konkolaachiftoonni xaaโoo bara kana caalaatti, karaa Finfinnee akka imalan taheera yaaddoo nageenyaa irraa kan kaโe daandii dheeraa imaluuf dirqamaniiru kan jedhu walidichi gara Dejen irraa gara Gojam fi Gondar ajjaabiin dhufa jedheera.
Haala nageenyaa kanaan walqabatee konkolaattonni kiiloo meetira 500 ol deemuuf dirqamaniiru. Kun qonnaan bulaa irrattis miidhaa qaba. Xaaโoon Jibuutii irraa galfamu kuntaala tokko birrii 1,950 baasisa. Baasiin geejjibaa birrii 1,900, gatiin xaa’oo qonnaan bulaa bira gahu baayyee qaaliidha jechuudha .
Karaa Gaayint Botteewwan ni deemu. Fe’anii dhufanii yeroo rakkoo nageenyaatiin deebi’uu dadhaban karaa Debark, Zarimaa, shiree , shiree maqalee ,Maqalee irraa Abiโaalaa irraan goranii karaa Afideeraa deemu . Kana jechuun kiiloo meetira dabalataa 600 ol ni imalu jechuudha jedhe waldaan konkolaachiftoota Xaanaa.
Galchuu fi erguun karaa Matammaa ture.
Rakkoo nageenyaa daandii Metema-Gonder irratti mudate sodaachuun konkolaachiftootni karaa Abrahajra karaa irraa naannawanii galaa jiru.ย
“Konkolaachiftoonni kiiloo meetira 180 deemaa turan amma kiiloo meetira 140 dabaluudhaan kiiloo meetira 320 ni imalu” jedhan.
Dhimma kana qaamolee nageenyaa deebiin Kennan hin jiru.
