Ji’oopoolitikii Afrikaa
Jibuutiin Ismaa’eel Omar Guelleh Booda Maaliif Qaama Somaliland Ta’uu Qabdi jedhamaa jira?
Fuuldurri Jibuutii karaa qaxxaamuraa irra jira. Gabaasni dhiheenya kana ba’e akka mul’isutti, Pirezidaantiin Ismaa’eel Omar Guelleh haala hamaadhaan kan dhukkubsatan yoo ta’u, biyya alaa Faransaayis ta’e Jarmanitti wal’aansa argachaa jiru jedhameera.
Bulchiinsa itti fufuu dadhabuun isaa Jibuutii yeroof mirkanaa’uu dhabuu siyaasaa keessa galchuu danda’a jedhamaa jira.
Balaa fonqolcha mootummaa waraanaa ykn fincila, keessumaa hawaasa Affaar marginalized irraa mudachuu dandaha. Qormaata kana ilaalchisee jobiutiin walitti makamuun Somaaliland waliin taasifamuun daandii fuulduratti tarkaanfachiisuu danda’u ta’uu danda’a.
Hambaa Waliinii fi Tasgabbii Siyaasaa Jibuutii fi Somaaliland
Jibuutii fi Somaalilaandi hambaa Somaaliyaa waloo kan qaban yoo ta’u, tokkummaan walitti dhufeenya seenaa daangaa koloneeffataatiin addaan cite ni deebisa. Bulchiinsi dimokiraatawaa tasgabbaa’aan Somaaliland Jibuutiif akka fakkeenyaatti tajaajiluu danda’a, sirna hunda hammatee fi iftoomina qabu dhiyeessuu danda’a. Cehumsi kun balaa jeequmsa siyaasaa ykn waldhabdee hidhannoo bara Jibuutii Guelleh booda mirkanaa’aa hin taane xiqqeessa.
Faayidaa Tarsiimoo fi Diinagdee jibuutii fi Somaaleeland
Mootummaan Jibuutii fi Somaalilaand tokkummaa qabu buufata doonii Jibuutii fi Berberaa dabalatee qabeenya galaanaa fi loojistikii murteessaa ta’e walitti makuun humna doonii naannoo uuma. Kunis daldala ni guddisa, dhiibbaa naannoo ni guddisa, marii ji’oopoolitikaa keessattis leverage guddaa ni kenna.
Diinagdeen Jibuutiin xiqqaa ta’uu fi galii buufata doonii irratti garmalee hirkatamuun ishee dandeettii guddina ishee daangessuudha. Somaliland dinagdee adda addaa qabdu waliin walitti makamuun gabaa cimaa, walitti hidhame kan invastimantii alaa fi misooma itti fufiinsa qabu hawwachuu danda’u uuma.
: Mul’ata Tokkummaa Gaanfa Afrikaaf Jibuutii fi Somaaleeland qabaatan:
Pirezidaanti Guelleh deemuun isaanii tarsiimoo irra deebiin qindaa’uuf carraa hin baramne kenna. Jibuutiin Somaalilaandii waliin walitti makamuun tasgabbii siyaasaa, guddina dinagdee fi dhiibbaa naannoo guddachuu mirkaneessuu dandeessi. Mootummaan tokkummaa hambaa Somaaliyaa waliin qaban kabajuu qofa osoo hin taane dhimma naannoo fi idil-addunyaa keessatti qooda fudhattuu ijoo ta’ee of dhaabbatti.
Xinxala *Ji’oopoolitikii Afrikaa
